WedÅ‚ug badaÅ„, gÅ‚ównym celem polskiego internauty surfujÄ…cego w sieci jest poszukiwanie informacji. Szybkość ich zdobywania to dziÅ› kluczowa pomoc w walce konkurencyjnej. Dlatego wielu pracowników biurowych musi mieć staÅ‚y dostÄ™p do Internetu. Problem w tym, że brak kontroli w tym obszarze kusi do korzystania z sieci do celów prywatnych. A to dla każdej firmy oznacza duże straty, gorszÄ… wydajność pracy i ryzyko informatyczne.
SurfujÄ… czyli nie pracujÄ…
WedÅ‚ug danych firmy GFi, która w kilkunastu krajach oferuje m.in. technologie do monitorowania aktywnoÅ›ci pracowników w sieci, każda osoba, pracujÄ…ca na komputerze ze swobodnym dostÄ™pem do Internetu, Å›rednio w godzinach pracy surfuje w sieci od jednej do czterech godzin. Dlatego coraz wiÄ™cej organizacji myÅ›li o dokÅ‚adniejszej kontroli tego, w jaki sposób pracownicy wykorzystujÄ… Internet i ile czasu dziennie na to poÅ›wiÄ™cajÄ….
„JeÅ›li jakaÅ› firma zatrudnia np. 100 pracowników z dostÄ™pem do Internetu i nie sprawuje żadnej kontroli, każdego dnia traci Å›rednio 19 osobodni. To znaczy, że jej wydajność spada o kilkanaÅ›cie procent. Firmy chcÄ… monitorować korespondencjÄ™ i panować nad tym, jakie serwisy WWW przeglÄ…dajÄ… ich pracownicy. Zależy im, aby pracownicy efektywnie wykorzystywali swój czas w pracy. Chodzi też o minimalizacjÄ™ ryzyka zwiÄ…zanego z atakami sieciowymi, które roÅ›nie proporcjonalnie wraz z liczbÄ… odwiedzanych serwisów.” – mówi Jakub SieÅ„ko, który odpowiada za sprzedaż rozwiÄ…zaÅ„ GFi w Polsce. Pracodawcy majÄ… do wyboru różne narzÄ™dzia do kontroli ruchu internetowego generowanego przez pracowników. Jednym z nich sÄ… systemy, które umożliwiajÄ… zarzÄ…dzanie dostÄ™pem do serwisów WWW. „Tu istotny jest zasiÄ™g i skuteczność dziaÅ‚ania takiej aplikacji. Oferowany przez nas system, GFi Web Monitor 2009 ma w swojej bazie ponad 165 milionów adresów URL. SÄ… one pogrupowane w 75 kategorii, takich jak np. portale informacyjne, spoÅ‚ecznoÅ›ciowe, strony dla dorosÅ‚ych, e-sklepy.” - dodaje Jakub SieÅ„ko.
Administrator ustawi powiadomienia
Administrator GFi Web Monitora okreÅ›la możliwość dostÄ™pu do różnego rodzaju kategorii serwisów oraz definiuje system powiadomieÅ„ dla pracowników, którzy takie serwisy próbujÄ… odwiedzić. Do niektórych stron można caÅ‚kowicie uniemożliwić dostÄ™p. Wówczas pracownik, chcÄ…c odwiedzić dany serwis, otrzyma informacjÄ™ o powodach ograniczeÅ„ dostÄ™pu. Administrator może umożliwić odwiedzenie takiej strony, ale najczęściej musi otrzymać racjonalne uzasadnienie. WedÅ‚ug doÅ›wiadczeÅ„ GFi, stosowanie precyzyjnej i jednoczeÅ›nie elastycznej polityki bezpieczeÅ„stwa znaczÄ…co niweluje niepożądany ruch na Å‚Ä…czach i zwiÄ™ksza wydajność pracy. Inne narzÄ™dzia do monitorowania pracowników to systemy do podglÄ…du ekranów pracowników w czasie rzeczywistym, a także aplikacje do ewidencji wychodzÄ…cej i przychodzÄ…cej poczty elektronicznej.
Przepisy polskie nie istniejÄ…
W polskim prawie nie istniejÄ… regulacje okreÅ›lajÄ…ce, jaki rodzaj monitoringu może stosować pracodawca. Monitorowanie pracowników wynika z ogólnych zasad naszego porzÄ…dku prawnego, takich jak zasada demokratycznego paÅ„stwa prawa, czy zasada swobody dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej. Z nich wyprowadzona jest fundamentalna reguÅ‚a, która mówi: co nie jest zakazane jest dozwolone. Dlatego to pracodawca – w odniesieniu do profilu prowadzonej przez siebie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej, troski o minimalizacjÄ™ ryzyka oraz bezpieczeÅ„stwo pracowników i wÅ‚asnych interesów – powinien samodzielnie definiować wewnÄ™trznÄ… politykÄ™ bezpieczeÅ„stwa. Powinna ona powstawać na gruncie zasad ogólnych, a pracodawca powinien jednoczeÅ›nie zadbać o to, aby pracownicy jÄ… poznali i zaakceptowali. To bardzo ważne, ponieważ wewnÄ™trzne przepisy ustanowione przez pracodawcÄ™ mogÄ… być czÄ™sto w kolizji z prawami pracownika do prywatnoÅ›ci, do tajemnicy korespondencji, do nie wykorzystywania jego danych osobowych do celów nieusprawiedliwionych celami zatrudnienia. „W przypadku tego rodzaju kolizji istotne jest siÄ™gniÄ™cie po reguÅ‚y „drugiego stopnia” – czyli okreÅ›lenie, której wartoÅ›ci należy przyznać w danym przypadku pierwszeÅ„stwo. Na przykÅ‚ad: w wiÄ™kszoÅ›ci przypadków uzasadnione bÄ™dzie okresowe sprawdzanie czy pracownik nie przechowuje na twardym dysku firmowego komputera nielegalnego oprogramowania, treÅ›ci pornograficznych lub danych prywatnych. Jednak już oglÄ…danie i udostÄ™pnianie osobom trzecim prywatnych zdjęć pracownika, wykrytych podczas monitoringu, najczęściej naruszy prawa pracownika.” – uważa Piotr Szczeszek, partner zarzÄ…dzajÄ…cy w Kancelarii Szczeszek i Wspólnicy Sp.K.
Kontrola dopuszczalna o ile jawna
JeÅ›li wiÄ™c pracodawca instaluje narzÄ™dzia do monitorowania internetowego ruchu generowanego przez pracowników, kontroluje pocztÄ™ elektronicznÄ… i ma możliwość podglÄ…du ekranów monitorów pracowników – to jest to dopuszczalne, o ile dziaÅ‚ania te sÄ… adekwatne w stosunku do koniecznoÅ›ci ochrony interesów pracodawcy, a sam pracodawca potrafi swojÄ… politykÄ™ bezpieczeÅ„stwa logicznie i racjonalnie uzasadnić pracownikom. JeÅ›li pracownicy nie wiedzÄ… o tym, że sÄ… monitorowani, takie dziaÅ‚ania mogÄ… być uznane za sprzeczne z prawem. Pracodawca dla wÅ‚asnego bezpieczeÅ„stwa powinien podjąć minimum staraÅ„, aby można byÅ‚o wykazać, że pracownik wiedziaÅ‚ o danym rodzaju monitoringu i go zaakceptowaÅ‚. Z punktu widzenia pracodawcy, zgoda pracownika na dziaÅ‚anie monitorujÄ…ce uchyli ich bezprawność. „To oznacza, że jeżeli pracownik przez akceptacjÄ™ regulaminu lub najlepiej wprost w umowie o pracÄ™ zgodzi siÄ™ na ingerencjÄ™ w swoje dobra osobiste, to potem nie może skutecznie dochodzić ich ochrony” – wyjaÅ›nia mecenas Szczeszek. Jednakże, nie dotyczy to rażących nadużyć ze strony pracodawcy, jak np. przypadków ewidentnego wymuszania takiej zgody.
Przyjmuje siÄ™, że monitoring bÄ™dzie dopuszczalny z caÅ‚Ä… pewnoÅ›ciÄ… w zakresie, w jakim uzyskaÅ‚ akceptacjÄ™ pracownika. Dlatego też firmy powinny zadbać o rozważenie celów i Å›rodków monitoringu, tak aby móc go sensownie uzasadnić i jasno uregulować te kwestie. Wówczas pracownicy sÄ… Å›wiadomy reguÅ‚ i chÄ™tniej siÄ™ na nie godzÄ….
