Sektor publiczny w cyfrowej rewolucji: od danych do decyzji w kilka minut dzięki gen AI

Generatywna sztuczna inteligencja (gen AI) zmienia zasady gry i wyznacza nowe standardy w prezentacji wyników badań. Dzięki niej raporty stają się nie tylko szybsze w przygotowaniu, lecz przede wszystkim bardziej zrozumiałe i angażujące – zarówno dla ekspertów, jak i szerokiej publiczności.

AI przejmuje stery – co piąta organizacja zaktualizowała już procesy

Generatywna sztuczna inteligencja dynamicznie zmienia sposób funkcjonowania firm i organizacji na całym świecie. Raport McKinsey „The State of AI 2025” pokazuje, że obecnie aż 78% organizacji wykorzystuje AI w co najmniej jednej funkcji biznesowej, a 71% z nich regularnie korzysta z generatywnej AI. Ponadto, aż co piąta organizacja znacząco przekształciła swoje procesy pracy, aby w pełni wykorzystać potencjał tej technologii[1].

W Polsce zainteresowanie sztuczną inteligencją rośnie także w sferze usług publicznych. Zgodnie z raportem Polskiego Instytutu Ekonomicznego aż 60,4% Polaków oczekuje szerszego wykorzystania AI w usługach publicznych, szczególnie w automatyzacji procesów i poprawie dostępności tych usług[2].

Odpowiedzią na te potrzeby jest najnowsza publikacja Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i Uniwersytetu SWPS „Generatywna AI w badaniach. Praktyczne zastosowania w ewaluacji polityk publicznych”[3]. To pierwsze w Polsce tak kompleksowe opracowanie, które pokazuje, jak generatywna AI realnie może wspierać analizę, prezentację i komunikację wyników badań w administracji publicznej. Autorzy raportu prezentują także koncepcję co-intelligence – model współpracy człowieka i AI, w którym technologie i eksperci się uzupełniają.

Opracowanie PARP i SWPS wpisuje się w szerszy trend cyfrowej transformacji sektora publicznego. Na konkretnych przykładach pokazuje ono, jak AI usprawnia każdy etap pracy: od planowania procesu badawczo-analitycznego, przez analizę danych, po tworzenie przejrzystych i angażujących materiałów analitycznych dla różnych grup odbiorców. Wyniki jasno wskazują, że generatywna AI staje się kluczowym narzędziem zwiększającym efektywność instytucji publicznych.

Szybciej, prościej, efektywniej – AI skraca dystans między danymi a odbiorcą

Gen AI radykalnie zmienia sposób prezentowania wyników analiz i badań. Jak pokazuje publikacja PARP i SWPS, zaawansowane algorytmy umożliwiają krok po kroku generowanie poszczególnych części raportów, syntez wielu obszernych dokumentów czy wizualizacji dużych zbiorów danych – od wykresów i infografik po interaktywne mapy. Dzięki temu nawet najbardziej złożone dane można szybko przekształcić w klarowne, angażujące i spersonalizowane komunikaty, dopasowane do różnych grup odbiorców. Ułatwia to interpretację nawet bardzo skomplikowanych zagadnień i, co za tym idzie, efektywne dzielenie się wiedzą, co jest szczególnie ważne w sektorze publicznym i działalności naukowo-badawczej.

Automatyzacja procesu przygotowywania prezentacji wyników przekłada się na realne korzyści: znacząco skraca czas przygotowania raportów i zwiększa ich dostępność w organizacji. Sztuczna inteligencja pozwala na szybkie opracowanie treści merytorycznych, które w tradycyjnym procesie wymagałyby zaangażowania specjalistów z różnych dziedzin. Według raportu McKinsey „The economic potential of generative AI” (2023), zastosowanie generatywnej AI w analizie i prezentacji danych może zwiększyć produktywność zespołów analitycznych nawet o 40%, głównie dzięki automatyzacji tworzenia graficznych ilustracji danych i podsumowań[4].

Narzędzia AI umożliwiają także aktualizowanie prezentowanych danych w czasie rzeczywistym, co jest szczególnie istotne w dynamicznie zmieniających się obszarach, takich jak gospodarka czy zdrowie publiczne. Jak wynika z danych KPMG z 2024 roku, firmy wdrażające sztuczną inteligencję w raportowaniu finansowym odnotowują nie tylko wzrost dokładności dostarczanych danych aż o 57%, lecz także skrócenie czasu przygotowania raportów nawet o 30%[5]. Wyniki te potwierdzają obserwacje przedstawione w publikacji PARP i SWPS, w którym podkreślono, że wykorzystanie generatywnej AI prowadzi do znaczącego usprawnienia procesów analitycznych oraz szybszego przekazywania kluczowych informacji interesariuszom. W efekcie organizacje mogą szybciej reagować na zmiany, lepiej zarządzać ryzykiem i podejmować decyzje na podstawie aktualnych, rzetelnych danych.

Od złożonych danych do prostych wniosków

Generatywna AI otwiera nowy rozdział w personalizacji komunikacji – zarówno w sektorze publicznym, jak i biznesowym. Zaawansowane algorytmy pozwalają precyzyjnie dostosować treści do konkretnych odbiorców: od ekspertów i decydentów po szersze grupy docelowe. Dzięki temu każdy adresat otrzymuje komunikat odpowiadający jego poziomowi wiedzy, zainteresowaniom i oczekiwaniom, co znacząco zwiększa skuteczność przekazu oraz ułatwia podejmowanie świadomych decyzji na podstawie prezentowanych danych.

W praktyce, jak wskazuje opracowanie PARP i SWPS, AI potrafi automatycznie generować zarówno szczegółowe raporty dla specjalistów, jak i uproszczone podsumowania czy angażujące treści dla osób spoza branży, zachowując przy tym spójność i klarowność komunikacji. Wyniki badań potwierdzają również, że sztuczna inteligencja skutecznie upraszcza strukturę tekstów, wspiera automatyczne wykrywanie i wyjaśnianie trudnych pojęć, skrótów czy terminów technicznych, zachowując przy tym sens oryginalnej treści[6]. Opracowanie materiałów z pomocą narzędzi takich jak ChatGPT, znacząco poprawia czytelność oficjalnych pism – dzięki wykorzystaniu AI można uzyskać ponad 20% wzrost wyników zrozumiałości danych[7].

Jak sektor publiczny może uniknąć pułapek automatyzacji?

Wykorzystanie generatywnej AI w komunikacji przynosi ogromne korzyści, ale niesie też poważne wyzwania – zwłaszcza w sektorze publicznym, gdzie stawką jest zaufanie społeczne i bezpieczeństwo informacji. Publikacja PARP i SWPS podkreśla, że szybkie wdrażanie tych technologii wymaga nie tylko entuzjazmu, ale przede wszystkim odpowiedzialności i świadomego zarządzania ryzykiem.

Wśród potencjalnych zagrożeń eksperci identyfikują m.in. możliwość generowania przez AI błędnych lub niezweryfikowanych informacji, uprzedzenia modeli, ryzyko automatyzacji bez kontroli oraz kwestie naruszenia praw własności intelektualnej czy ochrony danych. Dlatego kluczowe jest wdrożenie wielopoziomowych zabezpieczeń, w tym lokalnych kodeksów postępowania i jasnych procedur weryfikacji wytworów pracy AI.

– Organizacje, które chcą odpowiedzialnie i bezpiecznie korzystać z potencjału gen AI, powinny budować kulturę „bezpiecznego eksperymentowania”, inwestować w szkolenia z tej technologii dla kadry specjalistów i menedżerów oraz dbać o transparentność w posługiwaniu się narzędziami AI przy tworzeniu swoich produktów. Praktyka tzw. drugiego spojrzenia – czyli obowiązkowej weryfikacji wyników pracy AI przez eksperta przed ich publikacją czy wykorzystaniem w inny sposób – powinna pozostać standardem w instytucjach, które stawiają na wiarygodność i budowanie długofalowego zaufania odbiorców swoich usług – podsumowuje Jacek Pokorski, współautor publikacji.

Pełen raport dostępny na stronie PARP.

[1]  https://www.mckinsey.com/capabilities/quantumblack/our-insights/the-state-of-ai

[2] https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/09/Sztuczna-inteligencja-w-administracji-publicznej.pdf

[3] https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/publikacja-ai

[4]https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/the%20economic%20potential%20of%20generative%20ai%20the%20next%20productivity%20frontier/the-economic-potential-of-generative-ai-the-next-productivity-frontier.pdf

[5] https://kpmg.com/kpmg-us/content/dam/kpmg/pdf/2024/kpmgus-ai-in-financial-reporting-and-audit-may-24.pdf

[6] https://www.rti.org/insights/AI-in-health-communications

[7] https://aclanthology.org/2024.determit-1.15.pdf