Czy premie naprawdę motywują pracowników?

Firma doradcza Qmatch Consulting we współpracy z agencją badawczą SW Research przygotowała  „Ogólnopolskie badanie systemów premiowych 2025” w którym przeanalizowano, jak polscy pracownicy oceniają funkcjonujące systemy premiowe w ich firmach. Wyniki pokazują, że choć premie mają potencjał motywacyjny, to ich skuteczność często pozostawia wiele do życzenia. Aż 32% pracowników jest niezadowolonych z systemu premiowego w swojej firmie, a niemal co trzeci respondent uważa go za niesprawiedliwy.

Główne wnioski badania:

• Premia czy podwyżka? 66% pracowników wolałoby dostać podwyżkę wraz z możliwością premii niż wyłącznie wyższą pensję zasadniczą.
• Brak przejrzystości – 49% respondentów uważa, że zasady systemu premiowego w ich firmie są niejasne, co prowadzi do frustracji i braku zaufania.
• Sprawiedliwość pod znakiem zapytania – 33% pracowników uważa system premiowy w swojej firmie za niesprawiedliwy, a 36% badanych zauważyło przypadki niesłusznie przyznanych premii.
• Jawność wynagrodzeń i premii – 42% pracowników chciałoby większej transparentności w systemie premiowym, w tym w zakresie wysokości premii przyznawanych innym pracownikom.
• Subiektywne decyzje przełożonych – W wielu firmach premie są przyznawane uznaniowo – aż 29% firm stosuje premie uznaniowe, co prowadzi do poczucia braku kontroli nad własnym wynagrodzeniem.
• Wpływ na wynik firmy – 85% pracowników uważa, że system premiowy pozytywnie wpływa na wyniki firmy, jednak tylko 30% deklaruje, że system rzeczywiście ich motywuje.

Premie w praktyce – co nie działa?

Badanie wykazało, że najczęstszym problemem w systemach premiowych jest ich nieprzewidywalność. W wielu firmach premie zależą od subiektywnej oceny przełożonego, co budzi wątpliwości co do ich sprawiedliwości i obiektywności. Ponadto nie wszystkie premie są rzeczywiście powiązane z wynikami pracy, co sprawia, że pracownicy nie postrzegają ich jako skutecznego narzędzia motywacyjnego.

Dodatkowo średnia wartość premii w polskich firmach wynosi 5-10% rocznego wynagrodzenia, co sugeruje, że w wielu organizacjach premie są jedynie niewielkim dodatkiem do pensji, a nie istotnym elementem wynagrodzenia.

Jak stworzyć skuteczny system premiowy?

Aby premie faktycznie motywowały pracowników, firmy powinny postawić na:

• Jasne zasady – 76% pracowników uważa, że przejrzystość systemu jest kluczowa.
• Możliwość samodzielnego wyliczenia premii – 71% respondentów podkreśla znaczenie przewidywalności wynagrodzenia.
• Oparcie premii na mierzalnych wskaźnikach, a nie subiektywnych ocenach przełożonego.
• Regularne rozmowy na temat wynagrodzeń i wyników – w wielu firmach temat premii jest tabu, a 42% pracowników przyznaje, że rozmowy na ten temat są rzadkie i niechętne.

„Pracownicy oczekują sprawiedliwego i przejrzystego systemu premiowego, który realnie wpływa na ich motywację. Nasze badanie pokazuje, że w wielu firmach premie wciąż są traktowane jako dodatek, a nie skuteczne narzędzie wynagradzania” – podkreśla ekspert ds. wynagrodzeń Tomasz Nalewajk – Delivery Director w Qmatch Consulting.

Pełna wersja badania „Ogólnopolskie badanie systemów premiowych 2025” uwzględnia opinie 500 pracowników z różnych sektorów i poziomów organizacyjnych. Pełen raport dostępny jest na życzenie.