Ile mamy wolności gospodarczej

Dobór jednostek do próby przeprowadzony został z wykorzystaniem nielosowego doboru jednostek typowych, reprezentujących badaną grupę. Badanie realizowane było w czterech co-kwartalnych turach i miało na celu zaobserwowania zmienności opinii na temat badanych zjawisk wśród respondentów. Respondentami byli przede wszystkim właściciele lub kadra zarządzająca przedsiębiorstw. Kwestionariusz ankiety składał się z trzech części, dotyczących każdego ze szczebli władz, które były oceniane w ramach badania.

Wybrane wyniki badania ankietowego przedsiębiorców

Jak oceniamy działania powiatu…

Ankietowani przedsiębiorcy stwierdzili, że na poziomie powiatów na najwyższą ocenę zasługują kwestie funkcjonowania programów rynku pracy (przeciętna ocena w całym okresie badania 3,3). Wśród czterech województw decyzje powiatów w tym zakresie zostały najwyżej ocenione w województwie łódzkim (3,5), a najniżej w województwie podlaskim (3,19). najwyższa średnia ocena wyniosła 3,3, podczas gdy najniższa 3,17 i dotyczyła kształcenia zawodowego (w przypadku tego elementu w skali województw najlepiej wypadło Pomorze (3,36), a najgorzej Podlasie (2,76)). Biorąc pod uwagę sześć elementów, które poddano ocenie i porównując cztery województwa można stwierdzić, że najlepiej znów wypadło woj. łódzkie (średnia ocena 3,44), za nim uplasowały się województwa: podlaskie (3,21), śląskie (3,19) i pomorskie (3,14). Ogólnie można stwierdzić, że powiaty zostały ocenione niżej aniżeli władze samorządowe szczebla gminnego (średnia ocena gmin 3,36, średnia ocena powiatów 3,24).

…a jak województwa

Respondenci stwierdzili, że na poziomie województw na najwyższą ocenę zasłużyła kwestia strategii rozwoju regionalnego (przeciętna ocena w całym okresie realizacji badania 3,59). Wśród czterech województw decyzje w tym zakresie zostały najwyżej ocenione w województwie podlaskim (3,81), a najniżej w województwie łódzkim (3,32). Z kolei najniżej ocenionym elementem była kwestia dotycząca pomocy publicznej (średnia ocena: 2,96; najwyższa – łódzkie – 3,12; najniższa – podlaskie – 2,79). Jak pokazują powyższe wyniki oceny przyznane władzom regionalnym w poszczególnych zakresach prawa były dość zróżnicowane. Biorąc pod uwagę siedem elementów, które poddano ocenie i porównując cztery województwa można stwierdzić, że najlepiej tym razem wypadło woj. podlaskie (3,24). Za nim uplasowały się województwa: śląskie (3,23), pomorskie (3,21) i łódzkie (3,2). Ogólnie można stwierdzić, że województwa zostały ocenione najniżej spośród ocenianych szczebli samorządu (średnia województw 3,22; podczas gdy gminy – 3,36, a powiaty 3,24). Różnice nie są wprawdzie bardzo duże, ale potwierdzają tezę, że im niższy szczebel samorządu jest oceniany, tym respondenci są skłonni przyznawać mu lepsze oceny.

Cele projektu

„Regionalny monitoring swobody działalności gospodarczej w Polsce” ma na celu wypracowanie i promowanie modelu społecznego nadzoru nad decyzjami władz samorządowych w obszarze zapewnienia swobody działalności gospodarczej (SDG) na szczeblu regionalnym. Projekt skierowany jest w szczególności do organizacji pozarządowych, zajmujących się monitorowaniem swobody działalności gospodarczej. Główny cel projektu – wypracowanie i promowanie modelu społecznego nadzoru nad decyzjami władz samorządowych w obszarze zapewnienia swobody działalności gospodarczej (SDG) na szczeblu regionalnym – jest realizowany poprzez następujące cele szczegółowe:

• wyznaczenie zakresu monitoringu SDG dla poszczególnych szczebli władz samorządowych i terenowych pionów administracji państwowej;

• wytypowanie organizacji do monitorowania SDG (stowarzyszeń i fundacji zajmujących się gospodarką, izb gospodarczych). Przeszkolenie wytypowanych organizacji w zakresie monitoringu SDG;

• pilotażowe monitorowanie SDG. Opracowanie metodologii tworzenia regionalnych indeksów wolności gospodarczej;
• opracowanie wniosków z wdrożeń. Opis najlepszych praktyk;
• upowszechnianie wyników monitorowania i tworzenia regionalnych indeksów wolności gospodarczej do wykorzystania przez zainteresowane organizacje pozarządowe i władze regionalne.

Badanie

Przedsiębiorcy zostali poproszeni o ocenę czternastu zakresów prawa, z którymi mają do czynienia na szczeblu gminnym. W przypadku oceny decyzji zapadających na szczeblu powiatowym respondenci oceniali sześć zakresów prawa. W odniesieniu do władz wojewódzkich respondentów pytano o ocenę siedmiu zakresów prawa.

Oceniane zakresy prawa stanowionego przez gminy

1. Uchwały budżetowe (podstawowy plan funkcjonowania gminy i jej aktywności w zakresie kreowania warunków prowadzenia działalności gospodarczej).

2. Strategie rozwoju (programowanie przyszłych działań, określenie hierarchii ważności celów, czy cele priorytetowe ułatwiają przyszły rozwój).

3. Zamówienia publiczne (zasady na jakich przeprowadzane są postępowania, zwłaszcza w zakresie stwarzania równych warunków dostępu do zamówień).

4. Gospodarka przestrzenna / plany przestrzenne (ład przestrzenny ma znaczenie wobec kreowania wyglądu infrastruktury przestrzennej, w której funkcjonują przedsiębiorcy).

5. Lokalne podatki i opłaty (gminy mogą obniżać górną stawkę podatkową, określać warunki ulg, odroczeń, umorzeń, zwolnień i zaniechania poboru podatków; ocena zasad stosowania rozwiązań fiskalnych – ich przejrzystości i dostępności informacji o systemie ulg i preferencji, z których można korzystać przy spełnieniu określonych warunków).

6. Dzierżawa nieruchomości i najmy (przejrzystość zasad ustalania wysokości opłat za dzierżawę oraz czynszów najmu, a także zasad ich pomniejszania, stosowanie jawnych i powszechnie dostępnych procedur wyboru najemców).

7. Plany inwestycyjne gminy (nie tylko gminy, ale podmiotów i osób, różne inwestycje, najważniejsze inwestycje infrastrukturalne (sieci, drogi, oczyszczalnie ścieków, wysypiska śmieci itp.) warunkujące wiele aktywności i rozwój gospodarczy, na ile: decydują o atrakcyjności inwestycyjnej gminy, przyczyniają się do polepszenia warunków prowadzenia działalności gospodarczej, wpływają na rynek pracy w firmach bezpośrednio związanych z daną inwestycją i w firmach kooperujących, w instytucjach otoczenia biznesu, powodują kolejne inwestycje (np. uzbrojenie terenów pod budownictwo przyciąga inwestorów budowlanych), dają także pracę lokalnym firmom, tworzą koniunkturę na rynku usług budowlanych).

8. Procedury obsługi inwestorów (zestaw reguł ustalających zasady obsługi inwestorów; procedury powinny wzmacniać pozycję gminy w fazie negocjacji z przedsiębiorcami i pozwalać na dalsze wspieranie ich w trakcie procesu inwestycyjnego; ocena procedur, ich efektywności i przejrzystości).

9. Pozwolenia na sprzedaż alkoholu (ocena wydawania pozwoleń w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych: przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży (detal), przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (gastronomia), dla przedsiębiorców, których działalność polega na organizacji przyjęć, jednorazowe (do 2-dni), na wyprzedaż posiadanych, zinwentaryzowanych zapasów napojów alkoholowych).

10. Pomoc publiczna (głównie aktywność w sferze podatkowej; ocena zakresu pomocy i jej intensywności, okresu rozpatrywania wniosków przedsiębiorców o jej uzyskanie).

11. Wspieranie przedsiębiorczości (typy działań podejmowanych przez gminę i ocena ich skuteczności, np.: pomoc w uzyskiwaniu środków pomocowych dla podmiotów gospodarczych, internetowe bazy informacyjne, przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą, sprzedaż mienia komunalnego, co stwarza możliwość przekształcenia lokali mieszkaniowych w lokale użytkowe).

12. Rejestr działalności gospodarczej (ocena ewidencji działalności gospodarczej, która powinna być jawna; organ ewidencyjny: wójt, burmistrz, prezydent miasta).

13. Czas oczekiwania na decyzje administracyjne

14. Jakość decyzji administracyjnych

Oceniane zakresy prawa stanowionego przez powiaty

1. Funkcjonowanie programów rynku pracy (ocena przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy poprzez PUPy, np. prowadzenie doradztwa gospodarczego i finansowego dla chcących rozpocząć działalność gospodarczą, organizowanie szkoleń dla przedsiębiorców i pracowników samorządowych w zakresie wiedzy o instrumentach rozwoju przedsiębiorczości i środkach pomocowych, wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy poprzez promowanie usług PUP oraz zachęcanie przedsiębiorców).

2. Prawo budowlane (ocena administracji w zakresie budownictwa, na szczeblu powiatowym administrację wykonują: starosta – w obszarze administracji architektoniczno – budowlanej, powiatowy inspektor nadzoru budowlanego – w obszarze nadzoru budowlanego).

3. Ochrona konsumentów (wykonywana przez powiatowego rzecznika konsumentów; ocena uprawnień rzecznika i korzystania z nich).

4. Kształcenie zawodowe (prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych, także o profilu zawodowym; ocena dostosowania programów nauczania zawodów do postępu technicznego i zmieniających się uwarunkowań rynku pracy).

5. Czas oczekiwania na decyzje administracyjne

6. Jakość decyzji administracyjnych

Oceniane zakresy prawa stanowione przez województwo

1. Strategie rozwoju regionalnego (ocena czy są narzędziem wspierania pozytywnych zmian w regionie i reagowania na zmiany pojawiające się w otoczeniu).

2. Regionalne programy operacyjne – dostęp do środków pomocowych (ocena czy RPO realizowane w latach 2007–2013 odpowiadają na lokalne potrzeby oraz zostały dostosowane do indywidualnej specyfiki województwa w toku konsultacji społecznych; ocena czy RPO wspierają działania z zakresu m.in. innowacyjności, rozwoju i zwiększania konkurencyjności przedsiębiorstw, budowy społeczeństwa informacyjnego, infrastruktury edukacyjnej, komunikacyjnej, ochrony środowiska i ochrony zdrowia, rewitalizacji, turystyki i kultury).

3. Promowanie inwestycji (ocena procesu promocji inwestycji – jakości i celowości działań).

4. Wspieranie przedsiębiorczości (ocena procedur i sposobu przyznawania środków oferowanych w ramach RPO i wielkości budżetu dla firm).

5. Pomoc publiczna (ocena zakresu i formy przyznawania przedsiębiorcom pomocy publicznej na poziomie województwa).

6. Czas oczekiwania na decyzje administracyjne

7. Jakość decyzji administracyjnych