Michał Boni: od nowa startujemy do e-administracji

Podczas konferencji prezentującej raport minister Boni zapewnił „Cyfrową Polskę”, że pieniądze dotąd wydane na pl.ID nie będą zmarnowane. Wykorzystany zostanie system ZMOKU (przeznaczony pierwotnie do wydawania nowych dowodów osobistych). Projekt pl.ID ma być podzielony na zadanie usprawniania rejestrów związanych z ewidencją ludności (PESEL) oraz informatyzację rejestrów urzędów stanu cywilnego. Jak zauważają eksperci, nie wiadomo, czy tak duża zmiana w dofinansowywanym kwotą 370 mln zł przez UE projekcie ma w ogóle szansę na akceptację Komisji Europejskiej.

• Najwięcej miejsca w raporcie poświęcono przedsięwzięciom finansowanym w ramach osi 7 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (e-administracja). Nic dziwnego – 13 kwietnia Komisja Europejska wstrzymała refundowanie wydatków na te projekty. Chodzi o 1,2 mld zł. Minister Boni podczas prezentacji raportu 23 kwietnia zapewniał, że zamrożenie refundacji nie oznacza utraty środków. Los tych pieniędzy ma być wyjaśniany podczas spotkania z unijnym komisarzem ds. polityki regionalnej Johannesem Hahnem.
• Natomiast same polskie władze zdecydowały o nieprzedstawianiu KE do certyfikacji elementów projektów o wartości 147 mln zł. To skutki prowadzenia śledztw w sprawach podejrzeń o korupcję. Jak informował Michał Boni, nieprawidłowości (których dotyczą śledztwa) mogły się pojawić w pięciu projektach realizowanych przez CPI: e-usługach policji – na kwotę 67 mln zł, segmentach pl.ID, niewielkich segmentach ePUAP, nieznacznych modułach OST112 oraz projekcie CPR.

Jeśli chodzi o zagrożone dziś projekty, minister ma program ratunkowy.

– Jeżeli w negocjacjach z Komisją Europejską okaże się, że z jakimś programem jest naprawdę źle, to jego elementy będą przenoszone do innych projektów – mówi minister. – Jeśli się to nie uda, uruchamiane będą projekty z listy rezerwowych.

Przesuwanie elementów projektów może dotyczyć wielkich przedsięwzięć informatycznych Ministerstwa Zdrowia. Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizowania i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych, czyli P1, jest niezwykle potrzebna polskiej służbie zdrowia i pacjentom. Jej przygotowanie jest jednak kontestowane przez Najwyższą Izbę Kontroli i Urząd Zamówień Publicznych. Projekt ma wstrzymane unijne dofinansowanie. Jeśli nie uda się go uratować, to prawdopodobnie jego elementy przejdą do projektów NFZ. Ministerstwo przedstawiło 13 rezerwowych przedsięwzięć, którymi w razie czego będzie starało się ratować przeznaczone dla Polski w ramach 7 POIG unijne pieniądze.

Co będzie kontynuowane, co zmieniane

Raport otwarcia MAiC pokazuje, co się dzieje i co ma się dziać z projektami e-administracji realizowanymi na szczeblu centralnym. Do zamierzeń zrealizowanych zgodnie z planem i założeniami zaliczono:

• System Informacyjny Statystyki Publicznej Głównego Urzędu Statystycznego,
• Platformę Usług Elektronicznych dla klientów ZUS,
• Projekt Rozwoju Systemu informatycznego ZUS wspomagający udostępnianie e-Usług,
• System Emp@tia – platformę komunikacyjną obszaru zabezpieczenia społecznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej,

• Georeferencyjną Bazę Danych Obiektów Topograficznych – GUGiK,

• TERYT 2 – Państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju – Główny Urząd Geodezji i Kartografii – również GUGiK,

• Infrastrukturę e-Usług resortu finansów,

• System Informacyjny o infrastrukturze szerokopasmowej i portal Polska Szerokopasmowa, realizowane przez Instytut Łączności.

• Projektem realizowanym zgodnie z harmonogramem, ale wymagającym optymalizacji jest Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Ministerstwa Gospodarki.

Projekty wymagające korekt założeń projektowych i organizacyjnych to:

• Informatyczny system osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami, realizowany przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej,
• Geoportal 2 – GUGiK,
• pl.ID – polska ID karta – Centrum Projektów Informatycznych (podległe MAiC),
• Budowa i wyposażenie Centrów Powiadamiania Ratunkowego – CPI,
• Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizowania i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych (P1) – Centrum Systemów Informatycznych Ochrony Zdrowia,

• Platforma udostępniania on-line przedsiębiorcom usług i zasobów cyfrowych rejestrów medycznych (P2) – CSIOZ,

• Budowa systemu usług elektronicznych MS (dostęp elektroniczny do wydziałów KRS, KRK, Biura Monitora Sądowego i Gospodarczego) – Ministerstwo Sprawiedliwości,
• e-Deklaracje, e-Podatki, e-Rejestracja, e-Cło – Ministerstwo Finansów,
• Konsolidacja i centralizacja systemów celnych i podatkowych – Ministerstwo Finansów,
• ePUAP2 Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej – CPI.

Podczas konferencji prezentującej raport minister Boni zapewnił „Cyfrową Polskę”, że pieniądze dotąd wydane na pl.ID nie będą zmarnowane. Wykorzystany zostanie system ZMOKU (przeznaczony pierwotnie do wydawania nowych dowodów osobistych). Projekt pl.ID ma być podzielony na zadanie usprawniania rejestrów związanych z ewidencją ludności (PESEL) oraz informatyzację rejestrów urzędów stanu cywilnego. Jak zauważają eksperci, nie wiadomo, czy tak duża zmiana w dofinansowywanym kwotą 370 mln zł przez UE projekcie ma w ogóle szansę na akceptację Komisji Europejskiej.

Projektami już zrealizowanymi są, według MAiC:

• Informatyzacja wydziałów ksiąg wieczystych – Ministerstwo Sprawiedliwości,
• Platforma Lokalizacyjno-Informacyjna z Centralną Bazą Danych – UKE,
• Zintegrowana, wielousługowa platforma komunikacyjna policji z funkcją e-Usług dla obywateli i przedsiębiorców,
• OST112 – Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi nr alarmowego 112.

Ten ostatni projekt jest formalnie skończony, ale brakuje środków na utrzymanie systemu przez najbliższe lata, nie podłączono do OST 112 na terenie kraju wszystkich jednostek straży pożarnej i ratownictwa medycznego. Tak naprawdę 112 działa tylko w Poznaniu.

Jak inaczej i co dalej?

Podejrzenia o korupcję przyblokowały niektóre projekty e-administracji, jednak o wiele większy wpływ na ich kulejącą realizację mają inne czynniki. Według raportu resortu administracji i cyfryzacji, grzechy główne to m.in.: brak kompleksowego podejścia do projektów, brak ich koordynacji na poziomie rządowym, prymat perspektywy techniczno-sprzętowej nad realizacją oczekiwanych funkcji, brak logicznej sekwencyjności w opracowywaniu i realizacji projektów, brak etapowości w planowaniu oraz wdrażaniu projektów, nieuwzględnianie niebezpieczeństwa kumulacji w czasie rozliczeń, niebezpieczeństwo braku kompatybilności, brak odpowiednio zaplanowanego czasu na testowanie, niewystarczająca współpraca z interesariuszami, a także brak dopasowywania rozwiązań do zmieniających się z upływem czasu potrzeb użytkowników i zmian w prawie oraz brak analiz kosztów utrzymania i nieprzejrzystość decyzji.

Tych grzechów Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji chce uniknąć, stosując tzw. Informatyzację Zintegrowaną. Opierać ma się ona na czterech zasadach: informatyzacja służyć ma obiegowi informacji, a nie odwrotnie; celem działań jest usprawnianie procesów administracyjnych i usług, a nie realizacja projektów IT; wybierane rozwiązania muszą gwarantować najlepszą relację wyników do kosztów; państwo jest neutralne technologicznie, co z jednej strony oznacza, że obywatele mają dostęp do e-usług niezależnie od urządzenia czy systemu, z jakiego korzystają, a z drugiej, zapewnia instytucjom publicznym łatwą możliwość zmiany firmy – dostawcy rozwiązania.

Cele MAiC

MAiC zapowiada, że by realizować powyższe zasady będzie dążył do wdrożenia standardów zarządzania procesowego. Według nich, właścicielem (czyli zarządcą) procesu obsługiwanego przez system informatyczny jest urzędnik czy urząd, a nie informatyk. Przypomnijmy, że taki system od lat jest stosowany w biznesie, gdzie za działanie systemu informatycznego wspierającego dany proces biznesowy odpowiada używający go dział firmy.

Celem strategicznym programu informatyzacji i cyfryzacji Michała Boniego jest stworzenie do roku 2020 spójnego Systemu Informacyjnego Państwa. Najważniejszą rolę w zapewnieniu dostępu obywateli do e-usług administracji ma – według planów resortu – spełniać ePUAP.

Raport MAiC o informatyzacji to 81 stron gęsto zadrukowanego papieru. I to raczej wstęp do dyskusji o informatyzacji administracji publicznej niż gotowy plan na przyszłość. Tę przyszłość powinniśmy poznać choćby w nowym Planie Informatyzacji Państwa. Według zapowiedzi MAiC, plan ma powstać do końca 2012 r.