Czy brakuje nam podstawowych umiejętności cyfrowych?

Opublikowane 4 kwietnia 2023

W dzisiejszych czasach rozwój technologiczny stawia przed nami nowe wyzwania, co wymaga posiadania nowych umiejętności. Digitalizacja odgrywa coraz większą rolę, dlatego wiedza z zakresu rozwiązań cyfrowych jest teraz bardzo ważna zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.
Jednak aby odnieść sukces w karierze, konieczne są również zdolności społeczne i liderskie, a także elastyczność. Badanie przeprowadzone przez firmę GoodHabitz we współpracy z ARC Rynek i Opinia pokazało, że granice pomiędzy różnymi rodzajami kompetencji zaczynają zanikać. Aby dokładnie zbadać potrzeby szkoleniowe na polskim rynku pracy, firma przeprowadziła badanie na grupie 507 Polaków z różnych grup wiekowych, wykształcenia, płci i miejsca zamieszkania.

Wyniki badania wykazały, że większość Polaków uważa, że rozwój zawodowy wymaga połączenia umiejętności cyfrowych i miękkich. Rozwój technologiczny oraz zmiany w modelu pracy, takie jak praca zdalna czy hybrydowa, powodują, że szkolenia online odgrywają coraz większą rolę. W drugim tekście poświęconym raportowi „Pracownicy w świecie rozwoju” eksperci zwracają uwagę na zjawisko tzw. „skill blendingu”. W dzisiejszych czasach coraz częściej mieszamy różne umiejętności, które na pierwszy rzut oka wydają się odległe od siebie, aby rozwijać się w swojej pracy

Cyfrowa praca zmienia potrzeby szkoleniowe pracowników

Choć od 2022 roku firmy coraz odważniej wracają do pracy biurowej, modele zdalny i hybrydowy na stałe wpisały się w realia rynku pracy. Mimo iż wśród respondentów dominuje model w pełni stacjonarny, który deklaruje 58% badanych Polaków, to wyniki potwierdzają także ważną rolę pracy hybrydowej, łączącej wizyty w siedzibie firmy z wykonywaniem obowiązków z domu. W ten sposób zadania realizuje 31% respondentów. Pozostałe 12% wykonuje zadania w pełni zdalnie, wyłącznie spoza biura.

W związku ze wzrostem popularności pracy zdalnej i hybrydowej w firmach były wdrażane w ostatnich latach odpowiednie rozwiązania technologiczne i narzędziowe, także w obszarze szkoleń i rozwoju kompetencji. 46% osób wykonujących zdania w tych modelach przyznaje, że ich pracodawcy wdrożyli rozwiązania, udostępniając zespołowi narzędzia szkoleniowe dostępne online. Takie inicjatywy są dostrzegane i doceniane przez pracowników. 64% respondentów z tej grupy postrzega dostęp do kursów prowadzonych przez sieć dla osób pracujących spoza biura za ważne wsparcie ze strony pracodawcy.

Funkcjonowanie z sukcesem w świecie asynchronicznej i synchronicznej pracy umożliwiane jest dziś przez dedykowane platformy e-learningowe, microlearning czy quizy, budujące oraz weryfikujące np. wiedzę produktową, oraz wiedzę o zespole czy firmie. Bardzo ważne jest, że tego typu platformy wiedzy są dostępne w dowolnym miejscu, czasie i formie dzięki e-learningowi, video streamingowi czy podcastom. Uczenie się jest dzisiaj procesem ciągłym, a praca hybrydowa daje nam do niego nowe bodźce. Stymuluje nas do podnoszenia efektywności całej organizacji i kompetencji indywidualnych – komentuje Tina Sobocińska, Founder & HR Strategic Advisor, HR4future.

Kompetencje cyfrowe i ryzykowny optymizm

Mimo iż pod kątem odsetka osób posiadających podstawowe kompetencje cyfrowe Polska znajduje się na dole listy (za nami uplasowały się wyłącznie Bułgaria i Rumunia), to jak wynika z badania GoodHabitz, Polacy wykazują się pod tym względem zaskakująco powszechnym optymizmem. Blisko 6 na 10 badanych ocenia swoje kompetencje cyfrowe pozytywnie, przy czym nieco częściej taką opinię wybierali mężczyźni (62%) niż kobiety (57%).

Dane unijne pozostają w pewnej sprzeczności z samooceną Polaków. Nie ulega jednak wątpliwości, że nauka efektywnego wykorzystania technologii do celów zawodowych jest istotnym wyzwaniem w Polsce. Część firm stara się na to reagować. 41% badanych Polaków uważa, że w ich miejscu pracy przykłada się dużą wagę do rozwoju kompetencji cyfrowych zespołu. To wciąż zbyt mały odsetek, ale wskazujący na świadomość wyzwania u znaczącej części pracodawców. Mimo stosunkowo optymistycznych deklaracji Polaków, niewątpliwie także sami pracownicy dostrzegają luki w obszarze kompetencji cyfrowych – czego dowodzą deklaracje w zakresie obszarów, które badani chcą doskonalić – komentuje Daniel Idźkowski, Country Director w GoodHabitz Poland.

W dyskusjach o nowoczesnym rynku pracy dużo mówi się o wspomnianych wcześniej obszarach związanych z technologiami czy efektywną pracą zdalną. Już pod koniec 2019 roku eksperci PFR, DELab UW i Google podkreślali, że równolegle z tymi dziedzinami potrzebny jest rozwój kompetencji miękkich, które pozwalają ludziom odróżnić się od maszyn i wykorzystywać unikalne umiejętności – takie jak np. rozwiązywanie problemów, empatia, zarządzanie ludźmi czy krytyczne rozumowanie. W efekcie coraz ważniejszy na rynku jest skill blending – czyli sprawne i skuteczne mieszanie różnych zestawów umiejętności – twardych, miękkich i cyfrowych.

Odpowiedzi Polaków dowodzą, że również wśród pracowników rośnie świadomość rozszerzania się zakresu umiejętności potrzebnych w pracy oraz ich różnorodności. 2/3 badanych uważa, że na współczesnym rynku coraz bardziej zacierają się granice między różnymi rodzajami umiejętności i warto jest łączyć różne zestawy kompetencji. 72% respondentów dodaje, że na obecnym rynku pracy ważna jest umiejętność łączenia kompetencji cyfrowych z miękkimi. Głównymi powodami są osiąganie lepszych wyników, tworzenie innowacji oraz odpowiednie zarządzanie swoją karierą zawodową.

Rośnie rola kompetencji miękkich

Pracownicy podkreślają wpływ umiejętności miękkich na skuteczną współpracę w zespole (79%), budowanie relacji z przełożonym (77%) czy kontakty z klientami firmy (75%). Pod kątem efektywności pracy, 77% z nas dostrzega wpływ umiejętności miękkich na wyniki zawodowe, a 66% – na tworzenie nowych rozwiązań i produktów. Istotne są także aspekty związane z samymi warunkami zatrudnienia. 72% pracujących Polaków widzi wpływ umiejętności miękkich na podejmowanie trafnych decyzji w karierze (74%), skuteczne starania o podwyżkę (72%) czy utrzymanie stabilnej pracy na dłużej (72%) i skuteczne staranie o awans (66%).

Na jakich obszarach szkolenia i rozwoju pracowników (L&D) skupiają się firmy na świecie? Według globalnego raportu LinkedIn „Workplace Learning Report” pracodawcy najczęściej skupiają się na obszarze szkoleń z przywództwa i zarządzania – decyduje się na nie niemal połowa z nich (49%). Niewiele mniej popularne są kursy wspierające upskilling i reskilling pracowników (46%). Na dalszych miejscach pracodawcy stawiali także na podnoszenie kompetencji cyfrowych zespołów i szkolenia wspierające politykę różnorodności i otwartości (D&I) – zapewniane przez 26% firm.

Optymizm Polaków i wysoka samoocena w zakresie umiejętności wykorzystywania technologii mogą cieszyć, jednak warto uzupełniać je nowymi kompetencjami, które stanowią czynnik sukcesu pracy w grupie: efektywnej współpracy i osiągania wyników w nowej rzeczywistości. Przykładami nowych kompetencji są m.in. umiejętność facylitowania spotkań hybrydowych, zarządzanie rozproszonymi zespołami, włączanie do efektywnego udziału uczestników spotkań zdalnych lub hybrydowych, a także zmodyfikowane metody integracji grupy m.in. w ramach onboardingu nowych pracowników. Jest to bardzo ciekawy melanż kompetencji cyfrowych z miękkimi – mówi Tina Sobocińska, Founder & HR Strategic Advisor, HR4future.