Faktoring. Jak to księgować?

Dostępne na rynku usługi faktoringowe świadczone są na różnych warunkach. Z tego powodu, w zależności od rodzaju faktoringu wykorzystywanego w firmie zależy to, jak prawidłowo ująć je w księgach rachunkowych.

– Skorzystanie z usługi faktoringu, który jest sposobem na poprawę płynności finansowej przedsiębiorstwa i ograniczenie zatorów płatniczych, nie jest dziś trudne – mówi Marek Wcisło, Dyrektor ds. Partnerstwa w 4Trans Factoring, fintechu zapewniającym płynność finansową małym i średnim przedsiębiorstwom. – Należy przy tym pamiętać, że od rodzaju usługi zależy sposób prawidłowego ujmowania ich w księgach rachunkowych – czy to w księdze przychodów i rozchodów, czy w pełnej księgowości – zauważa ekspert.

Faktoring pełny, zwany też właściwym, to w istocie sprzedaż przez firmę – faktoranta – swoich faktur z odroczonym terminem płatności firmie faktoringowej, czyli  faktorowi. Ten ostatni dostaje pieniądze od razu, a płatność za fakturę jest później dokonywana przez klienta faktoranta bezpośrednio na konto firmy faktoringowej.

W ten sposób faktor przejmuje na siebie całe ryzyko niewypłacalności dłużnika w zamian za ustaloną w umowie prowizję. W praktyce firma korzystająca z faktoringu pełnego powinna ją traktować w księgach rachunkowych jak sprzedaż wierzytelności.

Prowadzący księgowość uproszczoną w postaci księgi przychodów i rozchodów, nie odnotowują w nich sprzedaży wierzytelności. To dlatego, że otrzymane od faktora pieniądze są w istocie zapłatą za wcześniej wystawioną i ujętą już w księdze fakturę. Natomiast prowizja, jaką pobrała firma faktoringowa jest kosztem uzyskania przychodu i powinna być wpisana do księgi.

Firmy prowadzące pełną księgowość muszą faktoring odnotowywać w swoich księgach znacznie dokładniej. Każda sfinansowana przez faktora (odsprzedana) faktura musi być wyksięgowana z konta rozrachunkowego klienta (np. zapisem Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”, Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”). Jednocześnie kwota otrzymana od firmy faktoringowej traktowana jest jako przychody finansowe i powinna być ujęta np. następującym zapisem: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.

Dodatkowo odpowiednio należy zaksięgować prowizję, którą pobiera faktor, np:

Faktoring niepełny, czyli z regresem, charakteryzuje się tym, że ryzyko z tytułu niewypłacalności kontrahenta ponosi w całości wystawiający fakturę. Innymi słowy firma faktoringowa wypłaca należność za fakturę, ale jeśli nie zostanie ona uregulowana w terminie, faktorant musi zwrócić otrzymane pieniądze i samodzielnie dochodzić wierzytelności.

Taka konstrukcja umowy powoduje, że faktoring z regresem w księgowości traktuje się jak kredyt. Dla prowadzących księgę przychodów i rozchodów zasady ujęcia w niej takiej usługi nie różnią się od obowiązujących w wypadku faktoringu pełnego.

Prowadzący pełną księgowość korzystający z faktoringu z regresem nie wyksięgowują wierzytelności z ksiąg rachunkowych, co odwzorowuje ponoszone przez nich ryzyko niewypłacalności kontrahenta.

Pieniądze otrzymane od faktora zaksięgować należy np. w następujący sposób: Wn konto 13-0 „Rachunek bieżący”, Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”. Kiedy natomiast kontrahent ureguluje należność, należy ją wyksięgować zapisem: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”.

W sytuacji, gdy wystawiona przez faktoranta faktura nie została uregulowana w terminie, musi on zwrócić faktorowi otrzymane pieniądze, a jednocześnie odnotować to w księgach: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący”.

Prowizję dla firmy faktoringowej księguje się tak samo, jak przy faktoringu właściwym.

– Faktoring nie jest rozwiązaniem dostępnym jedynie dla transakcji krajowych. Równie dobrze sprawdza się on także przy transakcjach międzynarodowych – zauważa Marek Wcisło, Dyrektor ds. Partnerstwa w 4Trans Factoring. – Warto jednak wtedy pamiętać o przepisach dotyczących przeliczania kwot w walutach obcych na złotówki, odpowiednio księgować i rozliczać różnice kursowe. Oczywiście w razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej poradzić się w tym względzie księgowego – sugeruje Wcisło.